Hoe omgaan met een prikaccident? Plan van aanpak
Met regelmaat vinden we bij de klinische gegevens de opmerking ‘prikaccident’. Daarbij valt ons op hoe uiteenlopend de aangevraagde testen zijn. Op basis van de Nederlandse Landelijke Richtlijn Prikaccidenten (20 bladzijden) maakten wij een schema op, samengebald op één bladzijde.
Hoe te hanteren?
- Neem onmiddellijk actie
- Maak een risico-inschatting op basis van de aard van het accident
- Maak gebruik van het stroomdiagram op keerzijde om verdere acties te bepalen
Laat de wonde t.h.v. de huid goed doorbloeden en spoel langdurig met water en zeep. Desinfecteer met een huid-desinfectans: alcohol 70% of chloorhexidine 0.5% in alcohol 70%. Bij spataccidenten op de huid of slijmvliezen wordt het oppervlak direct en grondig gespoeld met fysiologisch of eventueel water.
2. Risico-inschatting op basis van de aard van het accident
Aard van het accident | |
---|---|
Spatten bloed op intacte huid | geen |
Spatten bloed op niet-intacte huid | laag |
Intensief bloedcontact bij open wonden | hoog |
Bloed of met bloed besmette vloeistof op slijmvlies | hoog |
Mogelijks infectieuze vloeistof op slijmvlies zonder bloed | laag |
Bijtaccident, risico voor de gebetene (speeksel van de dader in de wonde) | laag |
Bijtaccident, risico voor de gebetene (speeksel en bloed van de dader in de wonde) | hoog |
Bijtaccident, risico voor de dader (bloed van de gebetene op mondslijmvlies van de dader) | hoog |
Oppervlakkige huidverwonding bij slachtoffer zonder zichtbaar bloed (kras) | geen |
Verwonding door subcutaan gebruikte injectienaald | laag |
Verwonding door intramusculair gebruikte injectienaald zonder zichtbaar bloed van de bron | laag |
Verwonding door intramusculair gebruikte injectienaald met zichtbaar bloed van de bron | hoog |
Verwonding door intracutaan/subcutaan gebruikte hechtnaald zonder zichtbaar bloed van de bron | laag |
Verwonding door ander hechtnaald met zichtbaar bloed van de bron | hoog |
Verwonding door naald of lancet gebruikt bij vingerprik (bvb. glucosebepaling) | hoog |
Percutane verwonding anders dan bovengenoemd (bvb. infuusnaald, operatiekamerinstrument) | hoog |
* Speeksel, tranen en urine zijn geen besmettingsbronnen, voor zover hierin geen bloed aanwezig is.
3. Opvolging
Overweeg de afname van een nulserum onmiddellijk bij de blootgestelde persoon en een bloedafname van de 'bron'.
Zie flowchart + bijbehorende opmerkingen
(1) Indien bron hoogrisico (2) of slachtoffer immuunincompetent, aanvullend HIV-RNA en/of HCV-RNA bepalen.
(2) Risico-inschatting op basis van de bron, voor hoogrisicogroepen |
|||
---|---|---|---|
HBV | HCV | HIV | |
Hemodialysepatiënten | + | + | |
Hemofyliepatiënten en andere personen die bloedproducten ontvangen hebben | + | + | |
Geestelijk gehandicapten in instituten | + | ||
Personen afkomstig uit niet-westerse landen | + | ||
Personen uit Egypte | + | + | |
Personen uit Sub-Sahara Afrika | + | + | |
Intraveneuze druggebruikers | + | + | + |
Mannen die seks hebben met mannen | + | + | |
Prostituees | + | + | |
Deze tabel is indicatief. Raadpleeg de meest recente informatie op www.who.org, www.cdc.gov of www.rivm.nl/cib |
* zolang de infectie bij de blootgestelde persoon niet definitief is uitgesloten dient onveilig contact te worden afgeraden en dient afgezien te worden van bloedgeven.
(3) Post Exposure Profylaxie (PEP)
- Neem contact op met een AIDS-referentiecentrum bvb. UZ Gent tel. 09 332 23 50 of stuur patiënt naar spoedopname UZ Gent waar steeds post-exposure profylaxie voorhanden is.
- Behandeling wordt best gestart binnen de 2uur
- Kan tot 72 uur na prikaccident
- Dosering voor volwassenen 500IE IM
- Dosering voor kinderen 8IE/kg IM
- Toediening binnen de 24 uur
- Kan tot 7 dagen na het accident
Landelijke Richtlijn Prikaccident april 2007 www.rivm.nl/cib
Richtlijn 'Prikaccidenten': risicobeoordeling en postexpositiebeleid in de praktijk. Ned. Tijdschrift. Geneesk. 2008 6 september; 152(36)
Wenst u meer informatie?
KWALITATIEF
INTEGRITEIT
EVIDENCE BASED